Nestor Lakoba
Nestor Lakoba
Abhaz devlet adamı ve devrimcisi. 1893 Gudauta doğumlu. 1912’de Batum’da bulunduğu sırada RSDİP’nin “Gerçekçiler” (Pravdistov) grubuna katıldı. Şubat 1917 devrimi ve Merkezi Rusya’da Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmelerinden (Ekim 1917) sonra, Sohum (Abhazya) Yöresi’nde Sovyet iktidarının kurulması için aktif bir şekilde çalıştı. Şubat-Nisan 1918’de Abhaz Halk Konseyi’nin iktidarına son vermek için yapılan fakat tüm Abhazya yöresinin Gürcü birliklerince işgaline gerekçe oluşturmaktan başka sonuç doğurmayan silahlı ayaklanma hareketlerinde ve Sohum’da 8 Nisan’dan 17 Nisan’a kadar süren kısa “Sovyet iktidarı” döneminde önemli rol oynadı. Hareketin başarısızlıkla sonuçlanması ve Karadeniz kıyısının Tuapse’ye kadar Gürcü hükümetine bağlı birlikler tarafından işgali üzerine, yoldaşları ve küçük “Kiaraz” müfrezeleri ile birlikte Kuzey Kafkasya’ya iltica etti. İç savaş ve General Denikin’e karşı mücadele döneminde, Sovyet Kızıl Ordusu ile birlikte savaştı. 1918 sonbaharında dağ geçitlerinden Abhazya’ya geçti. Çok geçmeden diğer bazı Abhaz komünistleri ile birlikte tutuklandı. Hapisten kurtulduktan sonra da bir süre Abhazya’da Gürcü Menşevik hükümetine karşı çalışmalarını sürdürdü. Gürcü hükümetinin onu yöreden çıkarması üzerine 1919-1920’de Gürcüstan’ın Acara (Batum) yöresinde RKP(b)’nin yöresel örgütünde görev alarak Parti’nin yeraltı askeri çalışmalarını yönetti.
1920 Haziranında Lenin tarafından acil şekilde Moskova’ya çağrılarak Yekaterinodar’a gönderildi. Kuban-Karadeniz Askeri Devrim Komitesi üyesi oldu ve daha sonra da bu Komiteye bağlı olarak oluşturulan “Dağlı seksiyonu”nun başkanlığını yaptı. Eylül 1920’de Abhaz devrimciler Yefrem Eşba ve Nikola Akırtava ile birlikte Bolşeviklerin inisiyatifiyle Baku’da toplanan “Doğu Halkları Kongresi”nin çalışmalarına katıldı. Yefrem Eşba ile birlikte bu kongre tarafından oluşturulan Propaganda ve Eylem Sovyetine seçildi. Eylül’de, Baku’da “Türkiye Komünist Partisi (TKP)’nin kurulması çalışmalarına katıldı. Aralık 1920’de Lenin tarafından verilen özel bir görev için oluşturulan ve çoğunluğunu Abhaz komünistlerinin teşkil ettiği Yefrem Eşba başkanlığındaki bir yoldaş grubuna katılarak Türkiye’de bir görev gezisinde bulundu, oradaki Kafkasyalı Abhazlarla da ilişkiler kurdu. SSCB döneminde Abhazya Halk Komiserleri Sovyeti Başkanı (1922-1930) ve Abhazya Merkez İcra Komitesi Başkanı olarak görev yaptı. Kafkasya’nın diğer bölgelerinin aksine, kişisel prestiji ve “devrimci kıdemi” sayesinde Abhazya’da “sovyetleştirme”nin kansız ve nisbeten ılımlı olmasını sağladı. V. İ. Lenin’in ölümü günlerinde, hasta bulunan L. Troçki’yi “tedavi için” Abhazya’da tecrit etmek suretiyle J. V. Stalin’in ve yandaşlarının iktidarına zemin hazırlamış oldu. Bu nedenle onun döneminde de bir süre kendisine dokunan olmadı. Kafkasya’nın çeşitli yörelerinde ağır baskılara uğrayan milliyetçiler ve eski üst sınıflara mensup insanlar bile, o ağır baskı yıllarında Abhazya’da yaşamlarını sürdürme olanağı buldular. Bir ara Sohum’da bulunan Zinovyev bile “Abhazya’nın adını değiştirip Lakobistan yapmak gerek” diyerek onunla şakalaşmıştı. Fakat bu durum uzun sürmedi. Nestor Lakoba da, Abhazyalı bir Mingrel olan ve J. V. Stalin nezdinde yükselmesine kendisinin aracı olduğu Lavrenti Beria ve kliği tarafından 1936 yılında öldürüldü.
Stanislav Lakoba: Oçerki politiçeskoy istorii Abkhazii.
“Alaşara”. Sohum 1990.
