Sn. M. Pompeo’nun Açıklamaları Hakkında
Sayı : 2020-020
Konu : Sn. M. Pompeo’nun Açıklamaları Hakkında
Sayın
David M. Satterfield
ABD Ankara Büyükelçisi
ANKARA-TÜRKİYE
Sayın Mike POMPEO’nun GÜRCİSTAN-ABHAZYA AÇIKLAMALARI
ÜZERİNE BİLGİLENDİRME
ABD Dışişleri Bakanı Sayın M. Pompeo’nun Gürcistan ziyareti esnasında ABD ve Gürcistan ilişkilerini iş birliği olarak tanımlarken Abhazya Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasındaki ilişkiyi işgal olarak tanımlaması dünyada sorunlara, ABD’nin birçok ülkede prestij ve güç kaybına yol açan çifte standardının son örneği olmuştur.
ABD ve Gürcistan arasındaki iş
birliği ABD’nin Gürcistan’ı işgali
olarak tanımlanamıyorsa iki bağımsız ülke olarak
Abhazya Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu
münasebetleri de işgal olarak tanımlanamaz. Abhazya Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ile kurduğu ilişkiyi tüm ülkelerle kurmaya hazırdır. Hukuka, adalete, tarihi
gerçeklere aykırı olarak Abhazya
Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını görmezden gelerek ilişki kurmayı reddedenlerin; sahip olduklarını iddia
ettikleri değerleri uygulamalarıyla
örtüşmeyenlerin, yeni bir söz ve politika üretemeyecek
kadar hantallaşmış ülkelerin Abhazya Cumhuriyeti
nezdinde herhangi bir karşılığı yoksa
bunun suçlusu Abhazya Cumhuriyeti değildir.
Her ülkeye eşit yaklaşan ve hepsiyle diyaloga hazır olan Abhazya Cumhuriyeti’nin ona gönülden bağlı diasporası olarak Sayın M. Pompeo’nun gerçeklerle örtüşmeyen açıklamalarını reddediyor, bilgilendirme yazımızı ekte ilginize sunuyoruz.
Saygılarımızla.
Kafkas-Abhazya Dayanışma Komitesi Adına
BaşkanErdeşan KOBAŞ
İstanbul – TÜRKİYE
Tarih: 27 Ekim 2020 Konu: Abhazya Cumhuriyeti Hakkında Özet Bilgi.
ÖZETLE ABHAZYA
Bilinen 5000 yıllık tarihe sahip Abhaz halkı, yaklaşık 1500 yıllık devlet geleneğine sahip bir ulustur. Abhaz Krallığı, 8.-19. yüzyıllar arasında hüküm sürmüştür. Abhaz Krallığı, 1864 yılında Çarlık Rusya tarafından kaldırılmıştır.
1917 yılında, Rusya İmparatorluğunun dağılmasından sonra Abhazya bağımsız ve ayrı bir devlet olarak kuruldu ve Abhazya Ulusal Kongresi ilk oturumda Anayasasını kabul etti. Rusya’nın 1917 yılında dağılmasından sonra, eski Rus İmparatorluğundan kalan yerel askeri birimler ve düzenli Alman ordularından oluşan Gürcistan Menşevik ordusu 1918 yılında Abhazya’yı işgal etti. Bu işgal 3 yıl sürdü.
Abhazya’nın başkenti Sohum, 14 Mart 1921 tarihinde işgal güçlerinden kurtarıldı ve 31 Mart 1921’de bağımsız Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ilan edildi. 21 Mayıs 1921’de Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devrim Komitesi, Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını tanıdı.
1925 yılında Anayasasını kabul eden Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, 1931 yılında-kendisi de bir Gürcü olan-Stalin’in baskısı ile statüsü düşürülerek Abhazya Özerk Cumhuriyeti olarak zorla Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetine bağlandı. Abhazya’nın o zamanlar kullandığı Latin alfabesi 1938 yılında Abhazların iradesine rağmen Gürcü alfabesi ile değiştirildi, bütün Abhazca okullar kapatıldı ve 1945 yılında Gürcü okullarına dönüştürüldü. Kültür ve tarihin hızla Gürcüleştirilmesi politikası uygulandı, orijinal yer adları ve aile isimleri değiştirildi. Önemli sayıda Abhaz siyasal ve entelektüel seçkini baskıya uğradı ve öldürüldü. Abhazya halkının etnografik-demografik yapısını bozmak amacıyla asimilasyon politikası uygulandı. “Abkhazpereselenstroj” (Abhazya’ya göç edecek olanlar için ev inşa eden bir devlet şirketi) adı altında bir örgüt kurularak Kartvelianların (özellikle Migrellerin) Abhazya’ya kitlesel göçü sağlandı. Bu politikaların bir sonucu olarak, 1886 yılında % 85’ini oluşturdukları ülkede Abhazların nüfusu 1989 yılı itibari ile % 18’e düşürüldü. Sovyetler Birliğinde uyuşmazlık bölgesi olarak nitelenen Abhazya’da periyodik kitlesel gösterilerin yapılmasının nedeni buydu. Gürcistan’ın ve Stalin’in politikalarına karşı mücadele eden Abhazya’da 1957, 1967, 1978 ve 1989 yıllarında kitlesel gösteriler ve grevler yapıldı. Yeniden yapılanma (perestroyka) döneminde yani henüz Gürcistan SSCB’den ayrılmadan önce kabul edilmiş olan “Birlik Cumhuriyetleri’-nin SSCB’den ayrılması konusunda
Nisan 1990 tarihli Kanun” a göre özerk cumhuriyetlere SSCB içinde kalıp kalmayacaklarını ve devlet-hukuk ilişkilerini bağımsız olarak değerlendirerek karar verme hakkı tanındı. Buna bağlı olarak Abhazya nüfusunun çoğunluğu tarafından 17 Mart 1991 tarihinde yapılan referandumda SSCB içinde kalınmasına karar verildi. Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin referandum sonuçları SSCB referandum merkez komisyonu tarafından resmi olarak onaylandı. Bu referanduma Gürcistan katılmamış, ancak 31 Mart 1991 tarihinde Abhazya’nın katılmadığı referandumda SSCB’den ayrılma yönünde oy kullanmıştır.
Böylece Abhazya ile Gürcistan arasında devlet-hukuk ilişkisi sona ermiş, iki ayrı devlet olmuşlardır: Bağımsızlığını ve SSCB’den ayrıldığını ilan eden Gürcistan ve SSCB’nin öznesi olarak kalmaya devam eden Abhazya.
Abhazya, 21 Aralık 1991 tarihindeki dağılmaya kadar SSCB’nin bir öznesi olmaya devam etti ve bu yetkiye dayanarak Sovyetler Birliği’nin yeniden oluşturulması çalışmalarına katıldı.
BM’ye kabul edildiği ana kadar Gürcistan’ın Abhazya ile hiçbir ilişkisi olmadığı gibi BM tarafından Gürcistan’ın 21 Aralık 1991’de eski Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti sınırlarıyla tanınmasının hiçbir hukuki dayanağı yoktu. Abhazya, o zamanki siyasi gerçekleri göz önüne alarak, silahlı çatışmadan kaçınmak için Gürcistan’a, kopan devlet–hukuk ilişkilerini eşit haklara dayalı temelde yeniden kurmayı teklif etti.
23 Temmuz 1992’de Abhazya Parlamentosu, 1978 Anayasası’nın kaldırılması ve 1925 Anayasası’na geçilmesi kararı aldı. Bu Anayasa’nın II. Bölümüne göre Abhazya, uluslararası hukukun öznesi, egemen bir devlet sayılıyordu.Gürcistan ise, BM’ye kabul edilişinin 14. gününde, 14 Ağustos 1992 tarihinde Abhazya’ya karşı silahlı bir saldırı başlattı. Böylece Abhazya, 20. yüzyılın sonunda, hiçbir siyasi diyalog girişimi yapılmaksızın, yüzyılın en barbarca savaşlarından birine zorlandı. Bu savaşta Gürcistan ordusu silahsız Abhaz halkına ateş açmış, evleri ve köyleri yakmıştır. Örneğin kadın ve çocukları kuşatma altındaki Tkuarçal şehrinden çıkarmakta olan bir helikopteri düşürerek 3 mürettebat, 85 kadın ve çocuğun yanarak ölümüne neden olmuştur. Benzeri görülmemiş bir kültürel vandalizm uygulayarak 22 Ekim 1992 tarihinde, hiçbir askeri gereklilik olmaksızın ve Abhaz ulusunun tarihsel hafızasını ve ulusal kimliğini yok etmek amacıyla kasten Sohum şehir merkezinde bulunan Abhazya İnsani Araştırmalar Enstitüsü ile Abhazya arşivini yakmışlardır. Abhazlar 30 Eylül 1993’e kadar 13 ay süren bu savaşta nüfusunun % 10’unu kaybetti.
1994 Moskova Anlaşması ile Yukarı Kodor bölgesi silahsızlandırılacak ve sınıra BM barış gücü konuşlandırılacaktı. 1996’da Gürcistan’ın isteğiyle, Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu Abhazya’ya ambargo ve abluka uygulanması kararı aldı. Bu karardan üç yıl sonra ağır ambargo ve abluka altında olmasına rağmen Abhazya, oylanan referandum sonucunda, halkının iradesiyle 12 Ekim 1999 tarihinde bağımsızlık kararını verdi.
Bu sırada Gürcistan yapılan anlaşmaları sürekli ihlal etmiş, özellikle ABD desteğiyle iktidara gelen Saakaşvili saldırgan ve gerginliği artırıcı bir tutum ve üslup benimsemişti. Nihayet silahsızlandırılmış olan Yukarı Kodor vadisine kanun kaçaklarını takip etme gerekçesiyle, 1994 Moskova anlaşmasının hilafına 25 Temmuz 2006’da Yukarı Kodor bölgesini işgal etti. BM Güvenlik Konseyi Gürcistan’ı kınayarak derhal bölgeyi boşaltmasını tavsiye etti.
15 Nisan 2007’de New York’da yapılan BM Güvenlik Konseyi kararları gözden geçirme toplantısına, Gürcistan başbakanı katılırken, ABD Abhazya Dışişleri Bakanına vize vermediği için Abhazya tarafının katılmasına engel olundu. Abhazya Gürcistan’ın işgal ettiği Abhaz toprağı Yukarı Kodor bölgesinden çekilmedikçe görüşmeleri askıya aldığını açıkladı.
Rusya Mart 2008’de Abhazya’ya 1996 yılından beri uygulanmakta olan ambargoyu kaldırarak Bağımsız Devletler Topluluğuna da ambargoyu kaldırma çağrısında bulundu. Akabinde Rusya Federasyonu Abhazya’nın bağımsızlığını tanıdı; onu Venezula, Nikaragua, Suriye Arap Cumhuriyeti, Güney Osetya, Transdinyester, Nauru, Tuvalu, Vanuatu, Karabağ Cumhuriyetleri izledi. Bugün Abhazya Cumhuriyeti birçok ülkeyle resmi-gayriresmi ilişki içindedir.
Abhazya Cumhuriyeti, bağımsız yapısını korumak kararlılığıyla, geçen 27 yıldan sonra artık savaş tehditleri ile uğraşmak değil, bölgesindeki barışa katkıda bulunacak her türlü iyi komşuluk ilişkilerini geliştirmek istemektedir. Zaman Abhazya’nın işgal altında olduğu, Abhaz halkının başka devletlerin çatısı altında yaşamaya zorlandığı yıllarda bir türlü dinmeyen karmaşa ve huzursuzluğu aşmanın tek yolunun barış içinde bağımsızlık olduğunu en acı biçimde göstermiştir.
Şimdi uluslararası topluma düşen ahlaki, hukuki ve mantıki görev; sorunun halkın demokratik katılımı ve iradesi ile barışçı yolla çözülebileceğini gösteren Abhazya Cumhuriyetini tanımak olmalıdır.
Saygılarımızla.
Kafkas-Abhazya Dayanışma Komitesi.İstanbul – TÜRKİYE
