Abhazya Cumhuriyeti Parlamento Kararı

ABHAZYA CUMHURİYETİ PARLAMENTOSU KARARI

(18 EKİM 2006) 

Rusya Federasyonu Devlet Başkanı ve Rusya Federasyonu Federal Meclisi’ne yönelik Abhazya Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının tanınması , Rusya Federasyonu ve Abhazya arasında ortak ilişkiler kurulması ile ilgili Abhazya Cumhuriyeti Parlamentosu başvurusu.

Abhazya’nın devletleşmesi 1200 yıldan daha öncesine dayanır. 8. yy’da ortaya çıkmasından itibaren Abhaz Devleti, Kafkasya’nın siyasi ve ekonomik hayatında önemli rol oynamıştır.

Son iki yüzyıl boyunca, Rusya ve Abhazya arasında iki devletin  halklarının zengin ve zor tarihini de içine alan devletler arası ilişkiler kurulmuştur.

Tarihi olaylar, 18.yy sonu 19.yy başlarında Abhaz Prensliği’nin 1810 yılında kendi isteğiyle Rus İmparatorluğu bünyesine girmesini sağlamıştır. 1. Aleksandr tarafından verilen 1810 yılı 17 Şubat tarihli Rus İmparatoru’nun Abhazya Devleti’ni tanıdığı ve onu Rusya’nın himayesi altına aldığını belirttiği belge buna şahitlik etmektedir.

Rus İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra, 8 Ekim 1917 tarihinde Sohum’da gerçekleştirilen, Abhaz halkının Anayasası ve bildirisinin kabul edildiği Abhaz Halk Konseyi seçildi. 11 Mayıs 1918’de ise, Bağımsız Abhaz Devleti kuruldu.

1918 yılı Haziran’ında yeni ilan edilen Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti Silahlı Güçleri tarafından Abhazya toprakları işgal edildi. Bu hareket, Abhazya ve Kuzey Kafkas halkları arasında şiddetli protestolara yol açtı, saldırı ve ilhak teşebbüsü olarak kabul edildi. Gürcistan Yönetimi’nin politikası, çok uluslu Abhazya’da büyük memnuniyetsizlik meydana getirdi. Gürcü birlikleri kovuldu ve 4 Mart 1921’de burada Sovyet Yönetimi kuruldu.

31 Mart 1921 tarihinde, Bağımsız Sosyalist Abhazya Cumhuriyeti ilan edildi. 21 Mayıs 1921’de Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti tarafından Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti tanındı ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Abhazya’nın bağımsızlığı ile ilgili bir bildiri kabul etti. Abhazya SSC Bağımsız Egemen Devleti, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin kuruluşuna katıldı ve temsilcileri 1922 yılı Aralık ayında SSCB’nin kuruluş anlaşmasını imzaladılar.

1922 yılının Şubat’ından 1931 yılının Şubat’ına kadar Abhazya, Gürcistan ile birlikte eşit haklara sahip olarak Sovyetler Birliği bünyesine katılmıştı ve anlaşma : “Sözleşmeli Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti” olarak adlandırılmıştı. Ancak 1931 Şubatı’nda Stalin’in emriyle sözleşmeli Abhazya, otonom cumhuriyete dönüştürüldü ve Gürcistan bünyesine dahil edildi. Abhazya’nın egemenlik haklarının çiğnenmesi, statüsünün otonomi derecesine kadar indirilmesi milli infiale yol açtı. Böyle bir karara sert tepkiler verildi.

1937 yılından sonra Abhazya tarihinin en karanlık dönemi başladı. Beriya, Abhaz halkının siyasi ve aydın elit kesimlerinde tam bir yok etme politikası uygulayarak, cumhuriyette terör estirdi. Gürcüleştirme politikası, temposu artırılarak devam etti: Abhaz yazısı Gürcü alfabesine çevrildi, ezeli Abhaz yer adlarının yerine Gürcü adları konuldu. Okullarda Gürcü dilinde eğitim yapılmaya başlandı, Abhazları bir millet olarak adlandırmak yasaklandı, halkın etnografik yapısını bozmaya yönelik sistemli olarak göç ve asimilasyon politikası uygulandı. 1937-1953 yılları arasındaki dönemde Abhaz nüfusu arasında Gürcü nüfusunun oranını artırmak için Gürcistan’dan Abhazya’ya onbinlerce Gürcü yerleştirildi. 1957, 1964, 1967,1978 ve 1989 yıllarında, Abhazya’nın Gürcistan’ın bünyesinden çıkması talebiyle ulusal bağımsızlık hareketi çerçevesinde, geniş çaplı miting ve protesto gösterileri düzenlendi.

Bunlardan başka, SSCB Anayasası’na uygun olarak, 1977 yılında, otonom cumhuriyetler kendi topraklarına sahip egemen devletler haline geldiler. SSCB Anayasası’nın 26 Nisan 1990 tarihli  ‘SSCB ve federasyon ögeleri arasında yetki sınırlandırılması’ ile ilgili kanuna göre, SSCB’nin ögesi olan otonom cumhuriyetler arasındaki ilişkiler, dolayısıyla da, Gürcistan ve Abhazya arasındaki ilişki, devletler arası karşılıklı ilişki özelliği taşımaktadır.

Gürcistan’ın 80’lerin sonu ve 90’ların başındaki yılları arasındaki Gürcü Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Konseyi tarafından alınan, SSCB bünyesinden çıkmasına yönelik tek taraflı kararına karşılık olarak, Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Konseyi, Abhaz Devleti’nin korunması hedefiyle, 25 Ağustos 1990 tarihinde ‘Abhazya Devlet Egemenliği Bildirisi’ni’ ve ‘Abhazya’nın devlet yapısının korunmasının yasal garantisi’ olarak bir kararı kabul etti. Bu kararla, Gürcü SSC Yüksek Konseyi tarafından alınan ‘Abhazya’nın Gürcistan bünyesine dahil edilmesi’ kararının yasal dayanağı ortadan kalktı.

SSCB Anayasasındaki, ‘ SSCB bünyesinden ayrılma usulü’ hakkındaki 3 Nisan 1990 tarihli henüz Gürcistan SSCB bünyesindeyken kabul edilen yasaya göre otonom cumhuriyetler, bağlı bulundukları cumhuriyetlerin SSCB’den ayrılmaları halinde, kendi devlet statülerinde kendi istekleriyle SSCB bünyesinde kalma hakkına sahiptiler. Söz konusu kanuna dayanarak Abhazya, cumhuriyetin halkının çoğunluğunun SSCB bünyesinde kalmak istediği yönünde oy kullandığı 17 Mart 1991 tarihindeki referanduma katıldı. 31 Mart 1991 tarihinde, Gürcistan topraklarında da Abhazya’nın katılmadığı, Gürcistan’ın bağımsızlığının yeniden kurulması ile ilgili referandum düzenlendi.

9 Nisan 1991’de 31 Mart referandumu sonucuna göre, Gürcü Yüksek Konseyi tarafından, 1918-1921 yıllarında var olan Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti’nin hak sahibi mirasçısı olarak Gürcistan’ın bağımsızlığının ilan edilmesi kararı alındı.

Bu suretle, iki birbirinden bağımsız devlet meydana geldi: SSCB’den ayrılma kararını veren ve bağımsızlığını ilan eden Gürcistan ve SSCB üyesi olmaya devam eden Abhazya. Bunun sonucu olarak Abhazya ve Gürcistan arasındaki devlet hukuku ilişkisi sona erdi. Buna dayanarak, bu bağlamda, Gürcistan’ın 31 Temmuz 1992’de, eski Gürcistan’ın Sosyalist Cumhuriyeti sınırları ile BM’ye kabul edilmesi durumu ortadan kalkar.

O zamanki politik koşulları göz önünde bulundurarak silahlı çatışmaları önlemeye çalışan Abhazya, Gürcistan’a, kesilen devlet-hukuk ilişkilerini eşit haklara sahip olmak kaydıyla, yeniden kurmayı teklif etti.

23 Temmuz 1992’de Abhazya Yüksek Konseyi, 1925 yılındaki Anayasayı esas alarak, Abhazya’nın uluslararası haklara sahip, bağımsız bir devlet olduğunu ilan etti. Eş zamanlı olarak Abhazya Parlamentosu da, Gürcistan’a eşit haklara sahip Federal bir birlik kurmak için teklifte bulundu.

Ancak Gürcistan, Abhazya ile politik diyalog kurmak yerine güç kullanmayı tercih etti. 14 Ağustos 1992 tarihinde Gürcistan’ın bağımsız Abhazya’ya saldırısı başladı. Bu, Gürcistan’ın 20. yy’da Abhazya’ya karşı soykırım uygulamak, Abhaz toprağını ilhak etmek ve Abhazya devletini ortadan kaldırmak için ikinci teşebbüsüydü.

Bağımsızlık savaşının 30 Eylül 1993 tarihinde sona ermesinden sonra, 4 Nisan 1994’te BM’in aracılığında Rusya Federasyonu ve AGİT’in katılımıyla, Abhazya ve Gürcistan taraflarınca, Abhazya ve Gürcistan arasında devlet-hukuk ilişkisinin olmadığının belirtildiği ‘Gürcü-Abhaz anlaşmazlığında politik çözümlerin kullanılması’ ile ilgili bir bildiri imzalandı.

26 Ekim 1994’te Abhazya Cumhuriyeti Parlamentosu, halkın kendi kaderini tayin etme hakkına binaen; Abhazya’nın bağımsız, demokratik, hukuk devleti olduğunun ilan edildiği yeni Abhazya Anayasasını kabul etti. 3 Ekim 1999 tarihinde, Abhazya’da ülke çapında halkın % 97,7’sinin bağımsızlıktan yana oy kullandığı, bir referandum gerçekleştirildi. 12 Ekim 1999’da “Abhazya Cumhuriyeti’nin Bağımsızlık Belgesi’ kabul edildi.

Abhaz halkı bağımsız, demokratik, hukuk devleti kurmaya devam etme; uluslar arası hukukun bir öğesi olma ve bağımsızlığının uluslararası toplum tarafından kabul edilmesi için çalışacağı yönündeki kararını teyit etti.

Abhaz halkının bağımsızlığının tanınması arzusu; BM tüzüğüne, ekonomik, sosyal ve kültürel haklar ile ilgili uluslararası anlaşmalara, Viyana bildirisine ve diğer uluslararası hukuk sözleşmelerine uygundur.

Bugün Abhazya; BM tarafından kabul edilen, bağımsız, egemen bir devletin sahip olması gereken bütün vasıflara sahiptir ve bütün işaretleri taşımaktadır. Abhazya; güçler ayrılığı ve temsili demokrasi esasına dayanan, demokratik, sosyal bir hukuk devletinde olması gereken bütün kriterlere sahip bir devlettir. Abhazya Cumhuriyeti’nde demokratik kurumlar yerleşmiştir: gelişmiş sivil toplum, bağımsız, özgür bir basın, meşru muhalefet ve etkili bir hukuk sistemi.

Savaş sonrası 13 yıllık dönem, bağımsızlığı henüz tanınmamış Abhaz Devleti’nin yaşama kabiliyetini teyit etti. Artık sadece bu de facto durumun BM teşkilat yasasına uygun olarak, meşru hale gelmesi gerekmektedir.

Yukarıda bahsedilenlerden yola çıkarak, halkın kendi kaderini belirleme hakkına ve tarihi gerçeklere dayanarak, Abhaz Devlet yapısının oluşması ve gelişmesinin ve Abhazya’nın egemen bir devlet olarak var olmasının siyasi hukuki dayanaklarını dikkate alarak, Abhaz halkının kaderinde ve devlet yapısında Rusya’nın özel rolünü de  kabul ederek, Abhaz ve Rusya Federasyonu halkları arasındaki kardeşlik bağlarını ve karşılıklı ilişkileri göz önünde bulundurarak, Abhaz halkının % 90’ının Rus vatandaşı olmasının Abhaz halkının kendi kaderini Rusya’nınkiyle bağlantılandırmak istemesine bir delil olarak kabulüyle,

Abhazya Cumhuriyeti Parlamentosu aşağıdaki kararları almıştır:

1.    Abhazya Cumhuriyeti’nin tanınması ve Rusya Federasyonu ve Abhazya arasında ortak ilişkiler kurulması talebiyle Rusya Federasyonu Devlet Başkanı ve Rusya Federasyonu Federal Parlamentosu’na başvurmaya karar verilmiştir.

2.    Bu karar, kabul edildiği andan itibaren yürürlüğe girer.

18 Ekim 2006 Sohum