Abhazya’da inceleme yapan Temsil Edilmeyen Milletler Örgütü’nün (UNPO) görüşü

Abhazya’da inceleme yapan Temsil Edilmeyen Milletler Örgütü’nün (UNPO) görüşü:

” GÜRCİSTAN SUÇ İŞLEDİ”

(10 Kasım 1992)

Abhazya’da devam eden savaşla ilgili temas ve incelemeler için 3 Kasım 1992’de bölgeye giden Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Örgütü’nün (UNPO) 5 kişilik heyeti çalışmalarını tamamladı. 10 Kasım’da Moskova’da bir basın toplantısı düzenleyen heyetin başkanı ve UNPO Genel Sekreteri Dr. Van Walt Van Haag, Abhazya’da gözlemledikleri vahşeti dile getirdi. UNPO Genel Sekreteri Dr. Haag’ın yanısıra İngiltere eski Dışişleri ve Savunma Bakanı, İngiliz Lordlar Kamarası Üyesi Lord David Ennals, Hollanda Parlamentosu Dış İlişkiler Kombronu Üyesi Alvaro Pinto, ABD Kongre Üyesi Margery Ferrar ve UNPO Koordinasyon Kurulu Estonya Üyesi Dr. Linnart Maeli’den oluşan heyet, Abhazya’nın Gagra, Gudauta ve Suhum kentleri ile Gürcistan’ın başkenti Tiflis ve Çeçenistan’ın başkenti Grozni, Rusya’nın başkenti Moskova ve Soçiede temas ve incelemelerde bulundu.

Dr. Haag, düzenlediği basın toplantısında, şu açıklamayı yaptı:

“Bölgede bulunduğumuz süre içinde, Abhazya Cumhurbaşkanı Sayın Vladislav Ardzınba, Gürcistan Cumhurbaşkanı Sayın Edward Şevardnadze, Çeçenistan Cum hurbaşkam Sayın Jahar Dudayev ve Gürcistan’ın sürgündeki Devlet Başkanı Sayın Ziviad Gamsahurdia ile çok sayıda parlamenter, yerel yönetici ve üst düzey hükümet yetkilileri ile görüştük. Heyetimiz Gürcistan Hükümeti’nin Abhazya ile yetkili Bakanı Khaindrava ile Gudauta’da AGİKein bir temsilcisiyle ve Tiflis’deki Birleşmiş Milletler gözlemcileri ile bir araya geldi. Bunların yanısıra sıradan vatandaşlar, doktorlar, savaş tutukluları ve mültecilerle görüştük.

Abhazya’da devam etmekte olan bu savaşta asker ve sivil ölümlerin çokluğundan dehşete düştük. Göründüğü kadarı ile de kayıpların çoğu sivil halk arasındaydı ve bu insanlar, Cenevre Anlaşması’nın yasakladığı kitle imha silahları ile Gürcüler tarafından öldürülmüştür. Savaşta birçok ev ya da mal-mülk, her iki tarafça da imha edilmiştir. Her iki tarafta da birbirleri hakkında, insan halkları ihlali ile ilgili iddialar bulunmaktadır. Delegasyonumuz, Gürcü askerlerinin vahşeti, evleri yıkıp yağmalamaları ve Abhazya`nın Gagra ve Suhum’ da bulunan tarih ve kültür merkezlerinin Gürcüler tarafından yıkıldığını kanıtlayacak deliller de toplamıştır. Gürcü ordusu disiplinini kaybetmiş bir haldedir. Delegasyonumuz; vurulan, işkenceye tabi tutulan ya da bu olaylara şahit olan, sivillerin, hamile kadınların ve çocukların öldürülmesi olaylarının tanıkları ile de konuşmuştur. Ayrıca bu durum Gagra’da Abhazların elinde esir bulunan Gürcü Komutanı tarafından da doğrulanmıştır.

Biz, Gürcü yetkilileri ve basının iddia ettiği gibi Abhazlar tarafından yapılmış toplu kıyım vs. bir olay ile ilgili Gagra’da herhangi bir kanıt bulmuş değiliz. Gerçekte ise; bölgede içlerinde Rus ve Gürcülerin de olduğu yöre halkı, bu iddiaların sadece propagandadan ibaret olduğunu belirtmişlerdir. Bölgede bir çok Gürcü evinin Abhazlar tarafından yakıldığını keşfettik. Fakat bu hareketler Resmi Abhaz Politikasının bir parçası değildir.

Biz, Abhazya’da yeni bir barış görüşmesinin yapılmasını gerekli görmekteyiz. 3 Eylül’deki Ateşkes Antlaşması hiçbir zaman etkili olarak yürürlükte olamamış ve her iki tarafta birbirlerini ateşkesi bozmakla suçlamaktadırlar. Şu andaki olaylar göz önüne alındığında 3 Eylül Anlaşması’na geri dönülmesi pek gerçekçi bir yaklaşım değildir. Yeni şartlar belirlenmeli ve durumlar gözden geçirilmelidir.

Bölgede, Birleşmiş Milletler ve AGİK’in bir seri araştırma grupları görev yaptılar. Fakat göründüğü kadarı ile bu kuruluşlar duruma yeteri kadar özen göstermediler. Şu anda ihtiyaç duyulan şey aktif ve etkili bir uzlaştırma planının uygulanmasıdır. Sayın Ardzınba ve Sayın Şevardnadze, bu konuda delegasyonumuza desteklerini ifade etmişlerdir. Abhazya’nın her bölgesine insan halkları ile ilgili uluslararası kuruluşların ve organizasyonların serbestçe girmeleri sağlanmalıdır. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu bölgeye davet edilmeli ve bölgede fazlaca olan mültecilere yardımcı olmalıdır. Uluslararası Kamuoyu Abhazya’daki bu duruma acil ilgi göstermezse savaşın büyümesi ve komşu bölge ve ülkelere sıçraması gibi ciddi bir tehlike vardır.

Kafkasya Bölgesi, Batı ülkelerinin ciddi bilgi eksikliğinin olduğu bir yerdir. Bölgedeki ülkelerden konuştuğumuz birçok insan, Rusya’nın bölgeye politik ve askeri müdahale ettiğini (ağır silahlar dahi kullanarak) ve bu durumun bölgede bir dengesizlik, belirsizlik ve korkuya sebep olduğunu söylediler. Ayrıca her iki tarafta karşı taraftaki düşmanlarını Rusların desteklediklerini söylüyorlar. Diğer taraftan, savaş bölgesindeki mültecilerin kaçabilmelerinde Rusya’nın çabaları yardımcı olmuştur. Rusya Federasyonu’nun bölge ile ilgili politikasının açık ve kesin olmasının büyük faydası olacaktır.

Sonuç olarak, heyet AGIK Azınlıklar Yüksek Komiserliği (yakında seçilecek)’ne, Abhazya’ya ve Kuzey Kafkas Bölgesi’ne araştırma ve bilgilenme amacıyla acil olarak gitme görevi verilmelidir. Ayrıca, Bölge ülkelerinin Avrupa Konseyi’ne üyelik başvurusu Bölge ülkelerinin, halkların ve azınlıkların haklarına tutumları ışığında değerlendirilmelidir.”