Parlamento Seçimleri yabancı Gözlemci Grubunun Raporu
Abhazya’da 4 Mart 2007’de yapılan milletvekilliği seçimleri için 98 inisiyatif gurubu aday göstermek için seçim kurulundan yetki aldı. Parlamento seçimleri için 112’si erkek, 16’sı kadın olmak üzere toplam 128 adayın başvurduğunu açıkladı.
Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Batal Tapagua’nın verdiği bilgiye göre, Komünist Parti’nin gösterdiği 5 aday dışında diğer adayların tamamı bağımsız inisiyatif guruplarınca aday gösterildi. Abhazya kanunlarına göre 5 kişilik inisiyatif gurupları istedikleri kişiyi istedikleri bölgeden bağımsız olarak aday gösterebiliyor. İnisiyatif gurubunun Yüksek Seçim Kurulundan alacağı belgeyle o seçim bölgesinde ikamet eden 200 kişiden aday olabilmek için imza alması, milletvekilliği adaylığı için yeterli görülüyor. Seçimler 189 sandıkta Gerçekleştirildi
Abhazya’da 4 Mart 2007’de Yapılan Parlamento Seçimlerinde, Uluslararası (Yabancı) Gözlemci Grubunun, Gözlemleri ve Sonuç Bildirgesi.
Farklı devletlerin sivil toplum organizasyonları, uluslararası organizasyonlar, medya temsilcilerini temsil eden bizler, demokratik oluşumuna bağlı olan Abhazya’daki gerçek durumu geniş dünya topluluklarına ulaştırmak ve aynı zamanda seçimleri organize edenlere, seçim prosedürünü en iyi şekilde dünya standartlarına uygunluğunu sağlama konusunda yardımcı olmak amacıyla 4 Mart 2007’de Abhazya’da yapılan parlamento seçimlerinde uluslararası gözlem misyonu organizasyonu için güçlerimizi birleştirdik.
Çalışmamızda, Birleşmiş Milletler örgütünce 2005’de kabul edilen, uluslararası gözlemci hareketi kanununca, Avrupa Konseyi tavsiyeleri ve aynı zamanda daha başka uluslararası hukuk kararnameleri ile sağlamlaştırılmış, objektiflik, açıklık, adalet ve tarafsızlık prensiplerine göre hareket ettik.
Uluslararası misyonun yürütülmesi, ihtiyaçların değerlendirilmesi, misyon katılımcılarının yapısı ve sayısının belirlenmesi ve aynı zamanda misyonun Abhazya bölgesinde kalış süresi hazırlık aşamasında aşağıda sayılanlardan hareket ettik:
– Abhazya Cumhuriyeti seçim yasası analizi, seçmen haklarının özgür, periyodik, adil, gerçek ve açık seçimlere katılabilme konusunda uluslararası prensiplere uygun olarak yeterli derecede garanti edildiğini gösterdi
– Ülkede sivil ve politik birliklerin geniş görünümlü faaliyetleri ve aynı zamanda yabancı gözlemcilerin seçim döneminde ülkede bulunabilme garantisi, gerçek sivil ve engelsiz uluslararası seçim gözlemini sağlıyor seçim günü boyunca uluslararası (yabancı) gözlemciler ülkede var olan bölgelerden % 20’sinden fazlasını ziyaret ettiler.
Uluslararası gözlemciler gözlemlerini ve uyarılarını analiz edilmiş anket şeklinde yazdılar.
Gözlemciler, Abhazya cumhuriyeti tüm seçim sisteminin, seçimlerin yapılması ve seçmen haklarının korunmasına üst düzeyde hazır olduğunu kaydediyor.
Gözlemciler, seçim bölgelerinde adaylar hakkında bilgi bulunmadığını, bunun yanı sıra seçilecek adayların temsilcilerinin seçim bölgesine girmesi ve gözlemde bulunması konusundaki kanuna riayet edildiğini kaydediyor.
Ne uluslararası ne de yerel gözlemcilere seçmenlerden, seçeceği aday hakkında bilgi sahibi olmayışına bağlı olarak seçmen hakkını gerçekleştirme imkanı bulunmadığı hakkında tek bir şikayet olmadı. Bu açıklamayı yaptığımız şu ana kadar resmi seçim organlarına veya mahkemeye bir başvuru olduğu hakkında da bilgimiz yok. Seçimlere milli yasamaya uygun olarak Abhazya cumhuriyeti vatandaşları katıldı.
Tüm bölgeler oy kullanma için Abhazya Cumhuriyeti Seçim Yasasına uygun olarak sabah sekizden geç olmamak üzere açıldı.
Herhangi bir sebebe bağlı olarak oy kullanma işleminin olmadığı tek bir seçim bölgesi olmadı.
Özgür seçimler prensibine uygun olarak seçmenlere, seçimlere katılma, katılmama tercihini, hiçbir cezalandırma, zorlama, etki olmadan seçme hakkı sağlandı.
Seçimler alternatif esaslar üzerine gerçekleşti.
Novi Afon seçim bölgesinde uluslararası gözlemciler tarafından, Abhazya yasamasına belgeleri oluşturulmamış bir vatandaşın oylama için katılımına izin verilmediği kaydedildi.
Bununla ilgili olarak, uluslararası gözlemcilerin hazır bulunması ile seçim yasasına uygun olarak vatandaşa, ikamet kaydını doğrulayan belge ile başvurma hakkı izah edildi.
Sohum’da seçim bölgelerinden birinde seçmen listelerinde bir vatandaşın ismi yer almadı, uluslararası gözlemcilerin hazır bulunması ile kayıt belgesini göstermek şartı ile ek listelere kaydedildi ve seçmen hakkını kullandı.
Ancak bu gösterilen olaylar, seçim organları tarafından olduğu gibi seçmen ve aday temsilcileri tarafından oy kullanma prosedürünün tümüyle açık ve doğru şekilde yerine getirilmemesine etki etmedi.
Gözlemciler, seçmenlere farklı milletten olan adaylardan seçimlerini yapma imkanı sunulduğunu kaydediyor.
Uluslararası gözlemciler tarafından, ziyaret edilen bölgelerde, seçim komisyonlarının çalışmasına idari veya güvenlik organlarından tek bir müdahale kaydedilmedi.
Hiçbir gözlemciye oy kullanma süreci hakkında bilgi alma konusunda ret cevabı verilmedi.
Uluslararası gözlemciler, seçmenlere baskı yapıldığı veya korkutulduklarına dair hiçbir şey belirlemedi.
Tüm gözlemcilerin belirttiği ortak tenkidi, adayların oy kullanma yerleri dışındaki propaganda listelerinin ve bazı yerlerde oy kullanma yerlerinde propaganda listelerinin kaldırılmamış olması konusunda oldu.
Uluslararası gözlemcilerin ziyaret ettiği tüm bölgelerde, adayların temsilcileri hazır bulundu, şeffaflığı ve seçim sürecinin açıklığını sağladı ve aynı zamanda toplumun alınan sonuca güvenini arttırdı.
Uluslararası gözlemciler tarafından belirtilen tenkit ve ihlaller genel olarak Abhazya Cumhuriyeti vatandaşının özgür iradesine etki etmiyor ve 4 Mart 2007’de yapılan seçim sonuçlarının yeterince güvenilir olarak tayin edilmesine imkan veriyor.
Yürütülen gözlemler temelinde uluslararası (yabancı) gözlemciler, Abhazya parlamento seçimlerinin milli yasamaya, demokratik seçimlerin yapılması ve organize edilmesi konusundaki uluslararası kabul görmüş prensiplere uygun olduğu sonucuna vardı.
Bu değerlendirme, uluslararası (yabancı) gözlemciler grubu tarafından yapılan aşağıdaki neticelere dayandırılıyor:
1. Seçimlerin belirlenmesi, hazırlanması ve yürütülmesinin kendisine uygun olarak gerçekleştirildiği Abhazya Cumhuriyeti Anayasası, Abhazya Cumhuriyeti Seçim Yasası’nın yanı sıra uluslararası demokratik standartlara uygun olarak devlet işleri idaresine katılma hakları garantisini sağlıyor.
2. Seçimlerin organize edilmesi ve gerçekleştirilmesinde, seçmenin özgür iradesini açığa vurmasını ve doğrudan onu gerçekleştirmesini sağlayan gerçek seçimler prensibine riayet edildi. Seçmenlere gerçek ve hukuk ile kanun temeli üzerine kurulan aday seçme imkanı sunuldu. Seçimler esnasında politik plüralizm, ideolojik çeşitlilik varlığı sağlandı, seçmenlere adaylarla ilgili bilgilere özgürce ulaşma sağlandı.
3. Oy kullanma sürecinde genel ve eşit seçme hakkını sağlayan özgür ve adil seçimler prensibine riayet edildi. Seçmenlere, seçimlere katılma, katılmama tercihini, hiçbir cezalandırma, zorlama, etki olmadan seçme hakkı sunulduğuna kanaat getirdik. Her seçmen, seçim bölgesine ve oy kullanma odasına, oyunu özgürce kullanarak hakkını gerçekleştirmek için ulaşmada eşit engelsiz hakka sahip oldu. Abhazya Cumhuriyeti’de vatandaşın seçme hakkının korunma mekanizmasının aktif olduğu yargısı da göz önünde bulunduruldu.
4. Oy kullanma sürecinde uluslararası prensiplerin ihlali görülmedi. Gizli oy kullanımında genel, eşit, doğrudan seçmen hakları prensiplerinde ihlal görülmedi. Aktif olarak seçme hakkına sahip olan tüm Abhazya vatandaşlarına sosyal, milli, fiziksel veya başka bir sebebe (sakat vs.) bağlı bir sorgulamaya maruz kalmadan oy kullanmalarına imkanı verildi. Oy kullanmada, milliyet, cinsiyet, dil, köken, mal ve görev durumu, ikamet yeri, dine yaklaşımı, sivil birliğe ait olmak gibi farklılıklara bağlı olarak oy kullanma hakkına sınırlandırma getirildiğine dair doğrudan veya dolaylı bir olay kaydedilmedi. Oy kullanma işlemi, gizli oylama ve seçmenin iradesini kontrole izin vermeyecek şekilde gereken şekilde kapalı kabinlerde gerçekleştirildi.
5. Seçimlerin açık ve aleni olması prensibi yeterli düzeyde gerçekleştirildi.
Seçimlerin belirlenmesi, hazırlanması ve yapılması açık ve aleni olarak gerçekleştirildi. Resmi bilgi de ilgili herkese ulaştırıldı. Gözlemciler seçimlerin aydınlatılması konusunda medyanın aktif olarak katıldığını kaydetti.
Abhazya Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu gözleme katılmak isteğini bildiren tüm uluslararası (yabancı) gözlemcileri akredite etti. Uluslararası belgelerce öngörülen statüler ve yetkiler sağlandı.
Seçimlerin açık ve aleni olması prensibinin gerçekleştirilmesinin sağlanması, seçmen iradesinin gizliliğini etkilemedi.
Abhazya Cumhuriyeti sivil toplum organizasyonları ve Yüksek Seçim Kurulu’nca, günümüz teknolojisi ve uluslararası iletişim araçları ile donatımlı uluslararası basın merkezi organize etti, gazetecilere uluslararası gözlemcilerle engelsiz şekilde görüşme imkanı sağlandı.
6. Seçimlerin bağımsız seçim organlarınca yürütülmesi prensibi tamamıyla gerçekleştirildi. Abhazya parlamento seçimleri organizasyonu ve seçmen haklarının sağlanması konusu tüm ülkede, yürürlükteki yasama tarafından belirlenen, yetkileri dahilinde hareket eden seçmen komisyonlarınca (sürekli olarak yürürlükte olan Abhazya Yüksek Seçim Kurulu başkanlığında) özgür ve bağımsız olarak gerçekleştirildi.
Onların faaliyetlerine Abhazya cumhuriyeti devlet organlarından ve yerel idarelerden etkide bulunulduğuna dair olay kaydedilmedi.
Herhangi bir birimin (organ, organizasyon) seçim komisyonlarını değiştirdiği, onların yetkilerini tamamen veya kısmen kullandığı, onların yasal faaliyetlerine engel olunduğu veya müdahale edildiği veya seçim organlarının fonksiyon ve yetkilerinin faklı şekilde benimsendiği kaydedilmedi.
Bu bildirge, değerlendirmelerimizi ve sonuçlarımızı paylaşan herkesin katılması için açıktır.
– Aleksey Koçetkov, Rusya CIS-EMO Genel Müdürü
– Lüka Byende, İtalya, politolog, ‘Transavrupa dialogu’
– Alberto Askari, İtalya, tarihçi
– Marina Klebanoviç, Rusya, ‘ Transavrupa Dialogu’, koordinatör
– Fabris Bör, Fransa, Genel Milli-Avrupa Partisi Genel Sekreteri
– Lük Mişel, Belçika, Belçika’daki Genel Milli-Avrupa Partisi Koordinatörü
– Wulrik Hayden, Almanya, Sächsische Zeitung Moskova muhabiri
– Muruan Sudak, Ürdün, gazeteci, politolog
– Ali Salem Muhamed Fadel Muhamed, Batı Sahra Polisario Cephesi,
– Kaminik İgor, Ukrayna, Bölgesel Gelişim Merkezi
– Kulik Vitali, Ukrayna, Sivil Toplum Araştırmalar Merkezi
– Nikonov Sergey, Rusya, ‘Sankt-Petersburg’ Enternasyonal Avukatlar Heyeti
– Kiviryan Argişti, Ermenistan, ‘Kavkaz’ Analitik Merkezi Başkanı
– Nedogina Elena ‘The Star’ adlı Ürdün gazetesi Rusça yorum editörü
– Nabiyev Yuri, Irak ‘Kürdistan TV’ muhabiri
– Martınov Aleksey, Rusya, ‘Demokrasi ve Halkların Hakları Topluluğu Parlamentolar Asamblesi sekreter vekili
– Markutsa Grigori, Transdinyester, ‘Demokrasi ve Halkların Hakları’ Topluluğu Parlamentolar Asamblesi Genel Sekreteri
– Kokoyti Tarzan, Güney Osetya, Parlamento Birinci Başkan Yardımcısı
– Gazihanov Ahmarhaci, Rusya, Çeçenya Parlamentosu-Devlet Konseyi Başkan Yardımcısı
– Paneş Ruslan, Rusya, Adıgey Devlet Konseyi Milletvekili
– Konovalov Vladimir, Rusya, Krasnodar Kray Milletvekili
– Kuek Eduard, Rusya, Adıgey Devlet Konseyi Milletvekili
– Karabetov Aslan, Rusya, Adıgey Devlet Konseyi Milletvekili
– Briazu Grigori, Transdinyester, Transdinyester Sivil Organizasyonlar Koordinasyon Konseyi Başkanı
– Kazanokov Krım, Karaçay-Çerkes Parlamentosu Milletvekili
– Hartsizov Murat, Karaçay-Çerkes Parlamentosu Milletvekili
– Tserne Andrey, Moldovya, ‘ Patria Moldovya’ Ulusal Sivil Birlik Başkanı
– Nefedov Viktor, Rusya, Devlet Duma Milletvekili
– Seliverstova Olga, Rusya, Devlet Duma Milletvekili
– Zatulin Konstantin, Rusya, Devlet Duma Milletvekili
– Mahaçev Gaci, Rusya, Devlet Duma Milletvekili
– Viktorov İvan, Rusya, Devlet Duma Milletvekili
– Petrosyan Gagik, Yukarı Karabağ, Milletvekili
– Martirosyan Rudolf, Yukarı Karabağ, Milletvekili
– Sagiyan Karen, Yukarı Karabağ, Yüksek Seçim Kurulu.
